Smallingerland

Ewout Irrgang, economische deskundige van de Tweede Kamerfractie:

Bezuinigen. Is het nodig en welke rol speelt Europa. Wat zijn de oplossingen van de SP?
Hieronder een impressie van een openbare avond met daarbij 36 SP-leden en Tweede kamerlid Ewout Irrgang.

Wie gaat de crisis betalen? Welke crisis? De kredietcrisis, de zwaarste crisis sinds de jaren 30 uit de vorige eeuw. Op I5 september 2008 ging de bank Lehman Brothers failliet als gevolg van het korte termijn denken binnen de financiële sector. Een voorbeeld zijn de slechte kredieten die werden verstrekt aan huiseigenaren. Alles kwam hierna in een stroomversnelling. Overheden moesten financiële instellingen redden van de ondergang. Ook rechtse partijen die normaal niet willen dat de overheid zich met de markt bemoeid gingen om. Wat nou, de overheid klein houden en niet bemoeien met het bedrijfsleven? Voor de crisis waarschuwde de SP al voor deregulering en zelfregulering in de financiële sector. Voorbeelden hiervan zijn de bonuscultuur en macht van de aandeelhouders. Ondanks de zogenaamde zelfregulering verstrekten banken op grote schaal tophypotheken. Als antwoord op de crisis heeft de SP, in oktober 2009, een 30 punten plan bedacht. Het waren ideeën die al langer leefden binnen de partij. De SP had al meerder malen gewaarschuwd voor de problemen in de financiële sector. Andere partijen wilden hier niet aan. Zij riepen eerder nog dat onze plannen niet uitvoerbaar waren, maar naderhand namen ze veel over.

Toen hadden ze het zelf ook al bedacht, maar wel een aantal jaren te laat. Veel punten zijn nu (deels) gerealiseerd. Bijvoorbeeld: een parlementaire enquête naar de crisis, nationalisatiewet (alhoewel dit anders wordt geframed; versterking van het noodinstrumentarium), wettelijke beperking van de tophypotheken, AFM kan ingrijpen als er slechte financiële producten op de markt komen en een gedeeltelijk toezicht op hedgefunds. Wat is er (nog) niet binnengehaald: de Tobintaks (een belasting op valuta transacties), de macht van de aandeelhouders (kortzichtigheid van het kapitaal), het opsplitsen van banken (zakenbank en spaarbank) en de bonussen aanpakken (geen zelfregulering, zoals code banken). Eerst wordt je belachelijk gemaakt, maar als het kwaad geschied is krijgen we toch gelijk.

Wie gaat de crisis betalen? Het ineenstorten van de financiële sector heeft effect gehad op de overheidsbegroting. Ten eerste er is geld in de banken gestoken (30 miljard), dit is eenmalig. Daarnaast heeft de crisis zelf geleid tot stijgende overheidsuitgaven en sterk dalende overheidsinkomsten. Vraag is; hard moet er bezuinigd worden. Ook al doet de overheid niets, dan zal het tekort al dalen tot drie procent in 2015. Daarnaast speelt de vergrijzing een rol. Een belangrijke rol bij de bezuinigingen speelt het CPB. Zij gaan echter uit van een aantal aannames waar de SP het niet mee eens is. Daarnaast vinden wij dat alle problemen niet binnen vijf jaar hoeven worden opgelost. Het kabinetsplan om 18 miljard te bezuinigen is dan ook te fors en heeft ook een dempend effect op de economie. Beter is het om 10 miljard te bezuinigen. Daarnaast willen wij als SP ook investeren (5 miljard). In onze plannen zou er ongeveer 11 miljard aan bezuinigingen moeten komen en 4 miljard aan lastenverzwaring. Dit laatste kan onder andere door een inkomensafhankelijke zorgpremie en het afschaffen van de zorgtoeslag. Verder willen wij: de hypotheekrenteaftrek beperken voor huizen boven de 350.000 euro, een hogere belastingdruk voor vermogensinkomsten en de villabelasting verder verhogen. Bedrijven moeten ook meebetalen door onder andere: de winstbelasting te verhogen en een bankenbelasting in te voeren. De rekening van de crisis wordt dan werkelijk neergelegd waar die vandaan komt. Bij de huidige regering gaan midden- en lage inkomens er alleen maar op achteruit. De crisis ontstond door rechts beleid. De vraag is of rechts wel de oplossing kan geven? De SP denkt van niet.