Smallingerland

Afgelopen week kwamen er via Omrop Fryslan verontrustende berichten naar buiten over mogelijke misstanden in het gemeentehuis in Drachten. Een groep ambtenaren en ex-ambtenaren spraken in die berichtgeving over intimidatie, al dan niet van seksuele aard, pesterij en een onveilig gevoel bij het melden van misstanden. De fractie van de SP is al geruime tijd op de hoogte van de gevoelens die leven bij deze groep ambtenaren. Maar wat is eigenlijk de positie van de politiek in dit verhaal en hoe ver gaat de bemoeienis met het personeelsbeleid op het gemeentehuis?

Als we beginnen met die laatste vraag is het antwoord niet bepaald simpel. Ik heb al die tijd flink geworsteld met dit gegeven. Mijn eerste gesprek dateert al weer van anderhalf jaar geleden met een (ex) ambtenaar. Ga je af op die één of twee meningen, is er sprake van rancuneus gedrag van een ontevreden werknemer en waar ligt de waarheid? Ligt die waarheid wel in het midden zoals zo vaak wordt beweerd? Allemaal vragen waarop de antwoorden niet direct voor de hand liggen. Het handelt hier om personen en aan die personen hangen reputaties,ego’s en vooral veel emoties.

Toen er een aantal maanden geleden het BING(Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten, vroeger een onderdeel van de Vereniging Nederlandse Gemeenten) in opdracht van de Rekenkamercommissie een onderzoek deed naar de integriteit van de gemeente Smallingerland vielen een aantal zaken op. Het ontbrak aan duidelijke integriteitregels op het gemeentehuis en de vertrouwenspersoon zou, ondanks het feit deze persoon het werk al 7 jaar doet, nog veel opleiding nodig hebben om dit werk goed te kunnen doen.

Naar aanleiding van dit BING rapport werd ik door een aantal (ex) ambtenaren gevraagd om eens in gesprek te gaan over een aantal zaken dat hen dwarszat. Daar ben ik toen behoorlijk van geschrokken. Het bleek nu ook niet meer te gaan om een of twee maar er zaten nu 6 mensen, die ook nog eens namens anderen zeiden te spreken. Zij allen waren bereid, in vertrouwen, hun persoonlijke verhaal aan mij te vertellen. Met heel veel voorzichtigheid heb ik getracht bij de behandeling van het BING rapport aandacht te vragen voor de problemen die deze (ex) ambtenaren ondervinden of hebben ondervonden. Toen heb ik ook mijn bezorgdheid uitgesproken over het gevoel van onveiligheid die deze ambtenaren hebben ondervonden bij het melden van misstanden. In deze commissie, later in de Raad nog eens herhaald, heb ik de voorkeur uitgesproken voor een diepgaand onderzoek in de gemeentelijke organisatie om de onderste steen boven te krijgen. De Raad werd afgescheept met een personeelstevredenheidsonderzoek en de integriteitsmeter van het al eerder genoemde bureau BING.

Tijdens en na de commissievergadering over het BING rapport heb ik bij verscheidene collega-fracties en bij de voorzitter van de raad mijn gevoel van onbehagen uitgesproken over mijn rol als volksvertegenwoordiger in deze kwestie. Vanuit het oogpunt van volksvertegenwoordiger ben ik voor een transparant proces rondom vrijwel alle onderwerpen. Een probleem treedt echter op als het over mensen gaat die in de organisatie werken die de raad alleen kan controleren via de verantwoordelijkheid van het college. Kortom hoe zuiver te handelen zonder de personen in kwestie te beschadigen?

Tot mijn grote opluchting kwam Omrop Fryslan deze week naar buiten met de verhalen van de (ex) ambtenaren. Via dit medium hoorde ik verhalen die mij niet onbekend in de oren klonken. Het blijkt dat Tiete Sijens van de Omrop een gedegen onderzoek heeft uitgevoerd en dit op zeer vertrouwelijke wijze. Dit baseer ik mede op de gesprekken die ik met haar heb gehad. Bij mij blijft het gevoel hangen hoe hier adequaat op te reageren als raadslid. Ik vond en vind dat hondsmoeilijk. Feit blijft wel dat het hier gaat om de menselijke waardigheid die in het geding is en daar moet altijd wat aan gedaan worden.

De fractie van de SP heeft voor maandag 22 april een spoeddebat aangevraagd. Dit doen we samen met D’66, Groen Links, FNP en Gemeente Belangen. De oorspronkelijke bedoeling was om het diepgaande onderzoek alsnog af te dwingen. Nu het college heeft besloten om dat onderzoek zelf voor te stellen lijkt het gras voor onze voeten weggemaaid. Ik durf te stellen dat het wellicht helemaal niet verstandig is dat het college het onderzoek gaat regisseren, zij kunnen immers misschien wel onderdeel van het probleem zijn. Onze insteek zal zijn dat de raad de regie moet hebben over dit onderzoek. In ieder geval moet hij de onderzoeksvragen (mede)formuleren. Zeer waarschijnlijk zal er maandag door de oppositiepartijen een motie van deze strekking ingediend worden.

Deze kwestie kent alleen maar verliezers, de mensen, de organisatie en het bestuur van de gemeente Smallingerland. Om een maatschappelijk verantwoorde en prettige werksfeer in “ons”huis te creëren moet er eerst tot op de bodem uitgezocht worden óf er wat mis is en wát er mis is in deze organisatie. Dat zijn we als Raad van Smallingerland verplicht aan alle mensen die er werken en die er ooit gewerkt hebben.

Jos van der Horst,fractievoorzitter SP Smallingerland