Smallingerland

De SP Smallingerland heeft 18 februari in de Brede School de Wiken een openbare informatie avond gehouden over de situatie rondom vluchtelingen, statushouders en huisvesting. Voor een zaal met ruim 30 geïnteresseerden opende wethouder Jos van der Horst van wonen en vreemdelingenbeleid de avond met een betoog over de harde cijfers: "Waar praten we nu eigenlijk over en waar gaat alle commotie in het land nu eigenlijk over"?

De Feiten

Uit de diverse grafieken die getoond werden bleek al snel: het aantal asielaanvragen in 2015 was ruim 2 maal zo hoog dan in 2014. Voornamelijk mensen uit het door oorlog geteisterde Syrië veroorzaken de verhoogde aanvraag. Een tweede verhoogde stroom mensen die asiel aanvragen komt uit Eritrea,  Een gebied dat 30 jaar lang geteisterd is door de oorlog met buurland Ethiopië en waar ieder moment de bom weer kan losbarsten.

Aangezien een groot deel van deze asielzoekers een status zullen krijgen (terugkeren naar hun land is niet veilig) zal er uiteindelijk woonruimte voor deze mensen gezocht moeten worden. Boze tongen beweren dat dit ten koste gaat van ‘onze’ sociale huurwoningen, maar de feiten laten iets anders zien: 1) Sinds een jaar hebben vluchtelingen/statushouders geen voorrang meer op ‘normale’ huurwoningzoekers. Dat wanneer je al een jaar op een wachtlijst staat, nu nog langer moet wachten klopt dus niet.                     2) De verhouding van nieuwe huurders en vergunninghouders  werd ook toegelicht. In 2015 werden in Smallingerland 35 woningen verhuurd aan vergunninghouders en in totaal werden er 734 woningen verhuurd. Oftewel ‘slechts’ 4% ging naar vergunninghouders.

Een vraag vanuit de zaal hoe we de vluchtelingen in Smallingerland willen opvangen antwoordt de wethouder dat wij vergunninghouders zo verspreid mogelijk in de wijken en de dorpen willen plaatsen.

Een vluchteling aan het woord.

Jamal al Sari verteld zijn verhaal. Jamal is in 2000 gevlucht uit Irak. Hij kwam eerst in Haarlem terecht, na 9 maanden kreeg hij reeds een verblijfsstatus, maar  verbleef uiteindelijk nog 3 jaar in asielzoekerscentra. In die tijd kon hij niet verenigd worden met zijn vrouw en na 2 jaar ging deze relatie kapot. Daarna kreeg hij een relatie in Nederland, en werkt sinds 9 jaar als buschauffeur.

Volgens de mening van Jamal vluchten mensen voor onderdrukking, voor armoede, om hun recht om eigen ideeën te hebben.Ze vluchten voor hun leven (!) en ze vluchten om te leven zonder dat een (corrupt) regiem hun bestiert.

Op  de vraag wat een vluchteling nodig heeft ,legt Jamal uit:" Een vluchteling is gewoon eens mens met alle normale wensen en behoeften als alle mensen. Ze willen zekerheid en willen graag werken en zich inzetten voor de maatschappij, maar dit kan en mag niet altijd".

Na een vraag over ‘wat doe je de hele dag in het asielzoekers centrum?’ Antwoorde Jamal:"Uiteindelijk heb ik 3,5 jaar lang in een centrum gezeten. Je had heel weinig te doen. Je mocht 3 maanden per jaar werken (met een speciale vergunning van het COA)". Jamal deed zo administratief werk en hielp bij werk in en rond het opvang centrum. Er was ook mogelijkheid om te leren. Taal school, computer lessen en sporten, maar het grootste deel van de tijd is wachten. En dit voor veel mensen moeilijk, als je heel lang wacht en onzeker bent, dan doet dit wat me je. Soms moet je kamers delen met anderen, dus weinig privacy.

Jamal vond het enerzijds geen fijne tijd in het Asielzoekerscentrum maar als hij niet gevlucht was, dan was hij waarschijnlijk in de gevangenis terechtgekomen en had hij moeten vrezen voor zijn leven. Hij is dankbaar dat hij in Nederland opgevangen kon worden en dat hij dankzij zijn baan mee kan doen in de maatschappij. Hij benadrukte dat hij zich in het begin heel klein voelde, in Irak was hij iemand, maar hier moest hij weer helemaal opnieuw beginnen.

De vluchtelingenwerker

Andre van Leeuwen vertelt daarna over zijn werkzaamheden als COA medewerker woonbegeleiding bij de noodopvang in het WTC in Leeuwarden. De meeste bewoners van het WTC zijn in oktober 2015 daar gekomen en de meesten gaan ‘nu pas’ de procedure in. Deze moet dan opgestart worden in Ter Apel.

Een deel van de mensen uit het WTC zijn verplaatst naar kleinere woonlocaties waar ze eindelijk een ‘eigen’ kamer hebben. In de grote open hal van het WTC is, ondanks de schotjes voor de wooneenheden, altijd geluid is, licht, geen uitzicht en weinig privacy. Op de kleine woonlocatie hebben ze een eigen kamer met een deur die dicht kan en hun ‘eigen’ raam. Hier hebben ze veel meer privacy.

Zijn dagelijkse werkzaamheden als woonbegeleider zijn: ‘conciërge’ achtige werkzaamheden, groepswerk en het begeleiden van de mensen qua organisatie en planning.

De vluchtelingen krijgen geen zakgeld. Op dit moment is het beleid dat alle mensen de zorg in natura krijgen. Maar dit levert ook problemen op. Mensen die geen eigen geld meer hebben lenen geld van anderen om bijvoorbeeld sigaretten te kunnen kopen.

Toilet artikelen en dergelijke worden door het COA verstrekt. Qua kleding wordt gebruikt gemaakt van (kleding) giften en kringloop winkels. Er wordt momenteel onderhandeld om met een bonnetjes systeem te starten zodat de mensen met reductie artikelen kunnen kopen bij de kringloop winkel.

In eerste instantie zouden de mensen 6 maanden op deze locatie blijven, maar onlangs is in Den Haag besloten dat deze periode 9 maanden gaat duren. De mensen worden begeleid om in Nederland te kunnen integreren. Er wordt uitgelegd hoe zaken werken in Nederland, bijvoorbeeld openbaar vervoer, onderwijs, geld.

De begeleiding van de vergunninghouder

Eva Nien heeft tot voor kort bij vluchtelingenwerk gewerkt als vrijwilliger. Eva licht de praktijk van het vluchtelingen werk toe. Hoe gaat de verhuishulp? Hoe werkt de (hulp bij) de woninginrichting? Statushouders krijgen weliswaar een bijstandsuitkering maar moeten nog veel doen, onder andere inburgeren. Bij deze inburgering is ook begeleiding en vrijblijvend is het niet.

"Dat vergunninghouders alles voor niks krijgen als ze een huis toegewezen krijgen is een fabeltje" legt Eva uit. "Er wordt 3600,- aan krediet beschikbaar gesteld voor de inrichting , het witgoed en alle nodige zaken. Dit krediet wordt in maandelijkse termijnen van de uitkering ingehouden".

Vluchtelingenwerk zit kort op de inburgering, maar waarom is dit eigenlijk nodig? Bij de inburgering zit bijvoorbeeld de Nederlandse taal bij. Maar alhoewel dit aangeboden wordt (studiefinanciering door DUO), moeten de mensen zelf uitzoeken waar en wanneer ze de taallessen moeten gaan volgen. Onderdelen hiervan zijn verplicht en voor de vluchtelingen staan er dan vrijwilligers klaar om hun te begeleiden. Maar het komt nog wel voor dat mensen niet goed deze cursussen volgen.

Een deel van de inburgering die ze binnen drie jaar moeten halen wordt gefinancierd, maar wanneer ze niet hun verplichte lessen volgen, dan moeten ze dit zelf terug betalen. Het kan dus zijn dat mensen een schuld hebben na hun inburgering.

Maar ook wanneer de mensen geen schuld hebben kan het zijn dat de mensen al langere tijd helemaal geen geld gehad hebben en eigenlijk verleerd zijn met geld om te gaan. Wanneer ze vervolgens op zichzelf gaan wonen dan moeten ze begeleid worden om hun eigen leven weer op te zetten en hun eventuele schulden te betalen en te leren hoe om te gaan met hun‘eigen’ geld.

Tot slot

Jos van der Horst beëindigt de bijeenkomst met een pleidooi: Er is genoeg voor iedereen, maar de koek wordt niet eerlijk verdeeld. Meer bommen op Syrië gaan alleen maar meer vluchtelingen creëren. Er moet zo snel mogelijk een politieke oplossing komen en alleen daar moet op ingezet worden.

Ondertussen moeten volgens de SP de vluchtelingen in de omgeving opgevangen worden. Maar dan wel humane opvang met medische zorg en onderwijs. Zolang het thuisland niet veilig is blijven wij vluchtelingen opvangen.

Bij de opvang in ons land gaan zaken soms ook niet goed. De overheid moet de onze burgers niet ‘overvallen’ met opvanglocaties. Er moet geluisterd worden naar de burgers en middenstanders om draagvlak te blijven houden. Opvang moeten we centraal organiseren, maar wel lokaal uitvoeren.

In Nederland zijn afgelopen jaren veel (sociale) voorzieningen afgebroken. Dit gebeurde al ruim voor de vluchtelingen ‘crisis’ maar gaat op de dag van vandaag door. Er zijn al 80.000 sociale huurwoningen verkocht en het eigen risico in de zorg is (te) hoog. Dat we het zelf minder hebben gekregen is eigenlijk ook de reden waarom er nu gesproken wordt van een vluchtelingen crisis. Ten tijde van de verhoogde vluchtelingenstroom uit Joegoslavië hadden we het nog goed in Nederland, toen was de vluchtelingen stroom geen issue, dat is nu wel anders.

Rutte pleit voor een sobere opvang, maar wanneer we de vluchtelingen stroom in goede banen willen leiden, dan moeten we juist investeren in goede woningen, opleiding en geen geld besteden aan bommen, maar aan het voorkomen van vluchtelingen stromen.

In Nederland moet de opvang daar waar nodig kleinschaliger. Bewoners comités moeten inspraak hebben hoe de opvang eruit ziet. Overbelaste voorzieningen (openbaar vervoer, sociale woningen) moeten aangepakt worden.

"Uiteindelijke oplossingen liggen in opvang in de regio en het voorkomen van oorlog. Totdat dit gerealiseerd wordt zijn we verplicht als beschaafd land elke vluchteling op te vangen. De schuld aan de afbraak van de sociale voorzieningen ligt bij de diverse neoliberale kabinetten die we de afgelopen derig jaar gehad hebben en kan niet in de schoenen van de vluchtelingen geschoven worden"

Ramon Vos